แหล่งท่องเที่ยวนครปฐม : พระประโทณเจดีย์

พระประโทณเจดีย์ เป็นโบราณสถานที่ตั้งอยู่ในวัดพระประโทนเจดีย์ เดิมพระประโทณเจดีย์เดิมนั้นมีรูปเป็นทรงโอคว่ำตามลักษณะของเจดีย์สมัยทวารวดี มีสภาพเป็นเนินดินทับถมทรุดโทรมรกร้างมานานนับพันปี ต่อมาในสมัยรัชกาลที่ 4 เป็นต้นมาจึงได้มีการสร้างวัดพระประโทณเจดีย์ขึ้น ซึ่งเกิดขึ้นหลังการสร้างพระประโทณเจดีย์มาก ในช่วงการสร้างได้มีการขุดพบวัตถุโบราณในสมัยทวารวดีมากมายซึ่งบางส่วนได้ถูกนำไปเก็บรักษาไว้ที่พิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาติพระปฐมเจดีย์ นอกจากนั้นได้มีการสร้างพระปรางค์จำลองขึ้นบนฐานเนินดินพระประโทณเจดีย์ ภายในยังคงมีพระบรมสาริริกธาตุบรรจุอยู่โดยยังไม่ได้ถูกขุดค้นนำออกไปเช่นเจดีย์องค์อื่น ๆ

พระประโทณเจดีย์นับว่าเป็นศูนย์กลางของเมืองโบราณนครปฐม หากมองจากแผนที่จะเห็นว่าตั้งอยู่กลางคูเมืองโบราณ ตั้งอยู่ทางตะวันออกของพระปฐมเจดีย์ มีตำนานเล่าขานถึงที่มาของพระประโทณเจดีย์ย้อนไปถึง พ.ศ.1133 เมื่อท้าวศรีสิทธิชัยผู้สร้างเมืองนครชัยศรีได้นำพระบรมสารีริกธาตุจากพระเจ้าแผ่นดินลังกา ต่อมาได้สร้างพระปฐมไสยาสน์องค์หนึ่งแล้วนำพระบรมสารีริกธาตุมาบรรจุไว้ซึ่งคาดว่าคือองค์พระปฐมเจดีย์ แต่การที่ได้มาซึ่งพระบรมสารรีริกธาตุต้องนำทะนานทองไปแลกเปลี่ยน ทะนานทองนั้นพราหมณ์ตระกูลหนึ่งที่ข้ามน้ำข้ามทะเลมาจากอินเดียมาอยู่ที่ตำบลพระประโทณถือครองไว้อยู่จึงมีการสู้รบแย่งชิงกัน ล่วงมาอีก 60 กว่าปี พระเจ้ากะวรรณดิศราชเจ้าเมืองละโว้ได้ก่อพระเจดีย์ล้อมเรือนศิลาที่บรรจุทะนานทองแล้วให้นามว่า พระประโทณเจดีย์

พระประโทณเจดีย์ จึงถือได้ว่าเป็นมรดกของชาติในสมัยทวารวดีอีกแห่ง ควบคู่กับพระปฐมเจดีย์ และเจดีย์จุลประโทณ ซึ่งเป็นซากเจดีย์เก่าแก่เจดีย์อีกองค์หนึ่งซึ่งอยู่ในบริเวณติดกันๆ ปัจจุบันพระประโทณเจดีย์ได้รับการบูรณะ รอบๆเจดีย์มีต้นพิกุลใหญ่ปลูกห่างกันมีความร่มรื่นมาก