พระปรางค์ประธานของวัดไชยวัฒนารามมีชื่อว่า “พระปรางค์ศรีรัตนมหาธาตุ” สูงถึง 35 เมตร ตั้งอยู่บนฐานสี่เหลี่ยมจตุรัส ที่มุมฐานมีปรางค์ทิศประจำอยู่ทั้ง 4 ทิศ

อาคารทรงเมรุประจำอยู่ทั้ง 8 ทิศ โดยผนังด้านนอกของเมรุทิศนี้มีปูนปั้นอยู่ 12 ภาพ แสดงเรื่องราวพุทธประวัติ ส่วนภายในเมรุทั้งแปดนี้ประดิษฐานพระพุทธรูปปางมารวิชัยทรงเครื่องขนาดใหญ่ประทับอยู่ โดยพระเมรุที่อยู่ตรงมุมทั้ง 4 นั้น แต่ละเมรุมีพระพุทธรูปอยู่ 2 องค์หันพระพักตร์ไปตามแนวยาวของพระระเบียง ส่วนเมรุอีก 4 องค์ ที่เหลือนั้นมีพระพุทธรูปหันพระพักตร์เข้าสู่ปรางค์ประธาน เสมือนหนึ่งว่าไม่มีสรรพสิ่งใดจะรอดพ้นไปจากสายพระเนตรอันทรงเมตตาของพระองค์ไปได้

อาคารทรงเมรุล้อมรอบไปด้วยระเบียงคตที่เดิมนั้นมีหลังคา แต่ปัจจุบันพังทลายลงมาแล้ว ภายในระเบียงคตประดิษฐานพระพุทธรูปปูนปั้นปางมารวิชัยสร้างด้วยหินทรายที่เคยลงรักปิดทองจำนวน 120 องค์ เป็นเสมือนกำแพงเขตศักดิ์สิทธิ์ แต่ปัจจุบันพระพุทธรูปปูนปั้นปางมารวิชัยเหล่านั้นนั้นไม่มีเศียร เพราะถูกขโมยตัดเศียรไปขาย

ส่วนพระอุโบสถตั้งอยู่ทางด้านทิศตะวันออกนอกระเบียงคด และเจดีย์ย่อมุมไม้สิบสองซึ่งตั้งอยู่ด้านหน้าพระอุโบสถ จุดเด่นที่สำคัญอีกหนึ่งจุดคือใบเสมาที่ทำด้วยหินสีเขียว ซึ่งคล้ายกับหินดินดำแต่มีสีเขียว

ที่วัดไชยวัฒนาราม ในช่วงกลางคืนจะเปิดไฟส่องไปที่พระปรางค์และบริเวณโดยรอบเพื่อให้เห็นความสวยงามในมุมมองยามค่ำคืน ไฟจะเปิดเวลาประมาณ 19:00 – 21:00 ของทุกวัน

ข้อควรระวัง ในยามเย็นบริเวณนี้จะเต็มไปด้วยฝูงยุง การมาถ่ายรูปยามค่ำควรเตรียมอุปกรณ์กันยุงมาอย่างเต็มที่