พระมหาธาตุเจดีย์”นภเมทนีดล” มีความหมายว่าพระสถูปเจดีย์บรรจุพระบรมธาตุที่ยิ่งใหญ่เพียงฟ้าจดดิน องค์พระมหาธาตุเป็นสีน้ำตาล ตั้งเคียงคู่กับพระมหาธาตุเจดีย์นภพลภูมิสิริ โดยพระมหาธาตุเจดีย์นภเมทนีดลนั้นกองทัพอากาศได้สร้างถวายพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เนื่องในวโรกาสทรงเจริญพระชนมพรรษาครบ 5 รอบเมื่อปี พ.ศ. 2530

พระมหาธาตุเจดีย์นภเมทนีดลมีความสูง 60 เมตร เพื่อเป็นนิมิตรหมายการสร้างเมื่อพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงพระชนมพรรษาครบ 60 พรรษา องค์พระมหาสถูปเจดีย์มีสัณฐานทรงระฆัง 8 เหลี่ยม มีลวดลายแบ่งออกเป็น 3 ช่วง แทนพระบารมี 3 ขั้นตอนที่พระพุทธเจ้าได้ทรงบำเพ็ญ อันประกอบด้วย บารมีขั้นแรก 10 ขั้น อุปบารมี 10  ขั้น และปรมัตถบารมี 10  ขั้น รวมเป็น บารมี 30 ทัศ ส่วนที่เหนือรูปทรงระฆัง เป็นรูปบัวหงาย 8 กลีบ หมายถึงมรรคมีองค์ 8 และส่วนบนสุดขององค์พระมหาสถูปเจดีย์ มีรูปทรงเป็นยอดปลี ซึ่งหมายถึงการตรัสรู้สู่พระนิพพาน และที่ปลายยอดปลีกั้นด้วยฉัตรโลหะสีเงิน 9 ชั้น ฉลุลายสีเงิน มียอดเป็นสีทอง อันหมายถึง อุดมมงคลอันสูงสุด และเป็นร่มเกล้าที่พระมหากษัตริยาธิราช รัชกาลที่ 9 ผู้ทรงเป็น “นวราชบพิตร” ถวายเป็นพุทธบูชา

ภายในห้องโถงของพระมหาธาตุเจดีย์นภเมทนีดลประดิษฐาน “พระพุทธบรมศาสดา นวมิทรมหาจักรีราชานุสรณ์ สัฐิพรรษาสถาพรพิพัฒน์” ซึ่งเป็นพระพุทธรูปหินแกรนิตที่สั่งจำหลักกจากประเทศอินโดนีเซีย มีขนาดหน้าตัก 60 นิ้ว สูง 73 ฟุต ผนังห้องโถงประดับด้วยภาพศิลาจำหลัก แบบนูนต่ำ 4 ภาพใหญ่ แสดงพุทธประวัติ 4 ตอนสำคัญ คือ ประสูติ ตรัสรู้ ปฐมเทศนา และปรินิพพาน  ส่วนพระบรมสารีริกธาตุได้อัญเชิญขึ้นประดิษฐานไว้ภายในยอดปลีของพระมหาธาตุ ในปี พ.ศ.2530

พระมหาธาตุเจดีย์ “นภพลภูมิสิริ” มีความหมายว่า เป็นกำลังแห่งฟ้าเป็นสิริแห่งแผ่นดิน สร้างถวายเป็นพระราชกุศล และ เทอดพระเกียรติ สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ เนื่องในวโรกาสทรงเจริญพระชนมพรรษาครบ 5 รอบเมื่อปี พ.ศ. 2535 เป็นพระมหาธาตุเจดีย์องค์สีม่วงอมชมพู ตั้งอยู่ทางขวามือของพระมหาธาตุเจดีย์นภเมทนีดล พระมหาธาตุเจดีย์นภพลภูมิสิริ  มีรูปทรง 12 เหลี่ยม แสดงความหมายถึงอัจฉริยธรรม 12 ประการ อันเกิดแก่พระนางสิริมหามายา พระพุทธมารดา มีระเบียงกว้างโดยรอบเป็น 2 ระดับ ความกว้างที่ระดับระเบียงล่าง 37  เมตร แสดงความหมายถึงโพธิปักขิยธรรม 37 ประการ ที่ขอบระเบียงแต่ละระดับมีซุ้มรูปกลีบบัวประดับอยู่ 6 ซุ้ม องค์พระมหาธาตุมีความสูงจากชานพักชั้นล่างถึงยอดปลี 55 เมตร

ภายในห้องโถงของพระมหาธาตุเจดีย์นภพลภูมิสิริ ประดิษฐาน “พระพุทธสิริกิติฑีฆายุมงคล” พระพุทธรูปรูปหินหยกสีขาวปางรำพึง พระประจำวัน พระราชสมภาพของสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ พระพุทธรูปองค์นี้กองทัพอากาศได้สั่งจำหลักด้วยหินหยกสีขาวบริสุทธิ์จากประเทศจีน มีขนาดความสูง 3.2 เมตร กองทัพอากาศได้อัญเชิญขึ้นประดิษฐานและประกอบพิธีพุทธาภิเษก และเบิกพระเนตรเมื่อปี พ.ศ.2535 พร้อมกับอัญเชิญพระบรมสารีริกธาตุขึ้นประดิษฐานไว้ภายในยอดปลีขององค์พระมหาธาตุเจดีย์นภพลภูมิสิริ 

ผนังตอนบนโถงของพระมหาธาตุเจดีย์นภพลภูมิสิริประดับด้วยภาพพุทธประวัติ ทำด้วยโมเสกแก้วสี แสดงเรื่องราวของพระนางสิริมหามายา, พระนางมหาปชาบดีโคตมี, พระนางยโสธราพิมพา และนางวิสาขามหาอุบาสิกา ส่วนผนังตอนล่างประดับด้วยภาพพระราชกรณียกิจที่สำคัญของสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ เป็นภาพแบบผสมนูนต่ำและนูนสูง แกะสลักด้วยหินแกรนิตสีขาว

ที่บริเวณด้านหลังพระมหาธาตุนภพลภูมิสิริ และ พระมหาธาตุนภเมทนีดล เป็นสวนที่สามารถมองเห็นทิวทัศน์ที่สวยงาม โดยเฉพาะยามเช้าในช่วงฤดูหนาว เป็นจุดชมทะเลหมอกที่สวยงามมาก โดยทะเลหมอกที่เห็นเป็นแนวเดียวกับจุดชมทะเลหมอกที่เส้นทางศึกษาธรรมชาติกิ่วแม่ปานที่อยู่ใกล้ๆกัน เหมาะกับนักท่องเที่ยวต้องการที่จะชมทะเลหมอกโดยไม่อยากเดิน ที่จุดนี้ถือได้ว่าเป็นจุดชมทะเลหมอกที่สวยงามรองจากที่กิ่วแม่ปาน