แหล่งท่องเที่ยวจังหวัดอุดรธานี : พระมหาธาตุเจดีย์ดอนแก้ว อุดรธานี

พระมหาธาตุเจดีย์ดอนแก้ว หรือ พระมหาธาตุเจดีย์ ตั้งอยู่ที่บ้านดอนแก้ว ประดิษฐานอยู่ที่วัดมหาธาตุเจดีย์ โดยมีประวัติความเป็นมาว่า ดอนแก้วนั้นเป็นเกาะเล็กๆ กลางหนองหานน้อยกุมภวาปี และมีตำนานเล่าว่า ได้มีพระอรหันต์กลุ่มหนึ่งจะไปนมัสการพระพนมและได้มาพักแรมที่ดอนแก้วแห่งนี้ มีพระอรหันต์องค์หนึ่งได้เกิดอาพาธหนักถึงขั้นนิพพาน พระอรหันต์ที่เหลือจึงได้ถวายเพลิงและก่อเจดีย์บรรจุพระธาตุเอาไว้ และต่อมาประมาณ พ.ศ. 11 ได้มีกลุ่มคนเข้ามาในดอนแก้วและได้สร้างใบเสมาหินทรายล้อมรอบพระธาตุไว้ และปักรายรอบบริเวณดอนแก้ว และจากการศึกษานั้นก็พบว่าเป็นเสมาสมัยทวารวดี ต่อมาได้มีชุมชนลาวได้อพยพมาจากเมืองร้อยเอ็ดและเมืองชัยภูมิได้เข้ามาตั้งถิ่นฐานที่ดอนแก้ว และมีการปฏิสังขรณ์พระธาตุเจดีย์ขึ้น ซึ่งบูรณะเสร็จเมื่อ พ.ศ.2441 จากจารึกที่ฐานพระธาตุเป็นตัวลาวโบราณ โดยชุมชนที่เข้ามาที่ดอนแก้วนั้นส่วนใหญ่เป็นชาวลาวเวียง จึงได้สร้างวัดเพื่อประกอบพิธีกรรมทางศาสนาขึ้นที่ดอนแก้วให้ชื่อว่า“วัดมหาธาตุเจดีย์” และใน พ.ศ. 2513  พระครูสังฆรักษ์ (ชน) เจ้าอาวาส ได้ร่วมมือกับชาวบ้านดอนแก้วปฏิสังขรณ์พระธาตุให้มีความแข็งแรงกว่าเดิม และจากการศึกษาของนักโบราณคดีมหาวิทยาลัยศิลปากรพบว่าอายุของพระธาตุเจดีย์มีอายุไม่ต่ำกว่า 1,500 ปี และเสมาที่ปักรายรอบมีอายุประมาณ พ.ศ. 11 โดยพระธาตุเจดีย์นั้นมีลักษณะเป็นเจดีย์ทรงเหลี่ยม ตั้งอยู่บนฐานศิลาแลง 2 ชั้น  ชั้นแรกกว้างด้านละ 14 เมตร สูง 1.25 เมตร มีทางขึ้นลงด้านทิศตะวันออกและทิศตะวันตกชั้นที่ 2 กว้างยาวด้านละ 10 เมตร สูง 1.50 เมตร และมีทางขึ้นลง 4 ด้าน และฐานขั้นนี้เป็นลานประทักษิณเจดีย์ อีกทั้งยังพบพระพุทธรูปหินทรายแดง และพระพุทธรูปสำริด ฝีมือช่างพื้นบ้าน ห่างจากพระมหาธาตุเจดีย์ไปอีกประมาณ 500 เมตร